W edukacji demokratycznej to uczniowie decydują kiedy, jak i czego się uczą, a zatem biorą odpowiedzialność za cały proces. Dzięki takiemu podejściu, dziecko może skupić się na swoich predyspozycjach, zainteresowaniach i pasjach. W szkole takiej nie ma przymusu, a w zamian duża uwaga jest poświęcona uczuciom, relacjom i indywidualnym aspektom każdego ucznia.
W szkole demokratycznej nie ma ocen, dzwonków ani klas podzielonych rocznikowo. Uczniowie mogą wybrać czego chcą się nauczyć danego dnia, pobawić się lub dołączyć do grupy, która aktualnie pracuje nad jakimś projektem. Nauczyciele niczego nie narzucają, są za to gotowi podzielić się wiedzą , doświadczeniem i pomóc, gdy dziecko o to poprosi. Celem szkoły demokratycznej jest wzmacnianie indywidualizmu, kreatywności, samodzielności i odpowiedzialności.
W szkole demokratycznej uczeń decyduje o tym, w jaki sposób funkcjonuje szkoła. Wszelkie decyzje są podejmowane wspólnie, a głos ucznia ma tę samą wagę, co głos dorosłych.
Szkoła demokratyczna daje przestrzeń do rozwijania pasji i rozwoju w wielu interesujących dziedzinach. Poza umiejętnościami typowo szkolnymi, szkoła demokratyczna może oferować częsty kontakt z naturą, warsztaty elektroniczne, mechaniczne, sportowe, muzyczne, programistyczne i wiele innych.
Czy dziecko w szkole demokratycznej nauczy się mniej niż w szkole tradycyjnej?
Tak, nauczy się mniej niepotrzebnej wiedzy, ale nauczy się znacznie więcej samodzielności, radzenia sobie z problemami i podejmowania decyzji. Prawdopodobnie odnajdzie wiele zainteresowań i pasji, które będzie mogło swobodnie rozwijać.
Rodzice, którym zależy na tym, by ich dziecko wiedziało (przez chwilę) o tym, że Wyżynę Krakowsko-Częstochowską budują skały wapienne, które tworzą typowy dla tego obszaru krajobraz krasowy to może edukacja demokratyczna nie będzie dobrym wyborem. W zamian jednak dzieci będą uczyć się jak za pomocą mapy odnaleźć drogę, skarb ukryty w ogrodzie lub jak za pomocą nawigacji dotrzeć do celu wędrówki.
W szkole demokratycznej chcemy traktować uczniów jak rówieśników, niezależnie od ich wieku. Chcemy dać im szansę wykreować swój własny światopogląd, spróbować rozwiązywać problemy, nawiązywać kontakty z grupąi stawać się samodzielnym. Mamy świadomość tego, że każdy człowiek jest inny, dlatego tak bardzo ważne jest pielęgnowanie indywidualizmu i dawanie przyzwolenia na to, by być sobą lub kreować siebie na mądrego, odpowiedzialnego człowieka.